Τι κάνει; Απολύτως τίποτα!
Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, το 2009 τα αιτήματα επιστροφής αλλοδαπών στην Ελλάδα από άλλες χώρες έφτασαν τα 10.083 και ήταν διπλάσια σε σχέση με το 2008 (5.169 αιτήματα). Φέτος η ροή αιτημάτων έχει πραγματικά απογειωθεί...
Η διαδικασία είναι γνωστή και τυπική. Ο κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ υποχρεώνει κάθε αλλοδαπό που εισέρχεται παράνομα στην Ε.Ε. να παραμένει στο πρώτο κράτος εισόδου.
Ετσι, όλες οι άλλες χώρες της Ε.Ε., μόλις οι συλληφθέντες αλλοδαποί δηλώσουν ότι μπήκαν παράνομα μέσω της Ελλάδας, στέλνουν ένα απλό γραπτό αίτημα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, απαιτώντας την επιστροφή του στη χώρα μας. Εμείς, ωστόσο, είτε γιατί δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε αλλά κυρίως γιατί δεν θέλουμε, κάνουμε την... «πάπια».
Οπως καταγράφει η FRONTEX, η ευρωπαϊκή υπηρεσία φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, το 88% των αλλοδαπών στην Ε.Ε. εισέρχεται παράνομα μέσω της Ελλάδας. Το 2008 είχαν συλληφθεί κατά την είσοδό τους 146.337 αλλοδαποί, ενώ το 2009 ο αριθμός έπεσε στις 126.145. Το πρώτο εξάμηνο του 2010 οι συλλήψεις κυμαίνονται στα περσινά επίπεδα.
Το αποτέλεσμα είναι πράγματι τραγικό. Από το 2008 έως σήμερα πάνω από 350.000 αλλοδαποί συνελήφθησαν και κρατήθηκαν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν κατάφεραν ποτέ (εάν το ήθελαν) να υποβάλουν αίτηση χορήγησης ασύλου. Τα αιτήματα επιστροφής αλλοδαπών συσσωρεύονται πλέον κατά χιλιάδες και η χώρα μας στιγματίζεται συνεχώς ως το «μαύρο πρόβατο» του διεθνούς δικαίου.
Η πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωδικαστήριο του Στρασβούργου για προσβολή βασικών δικαιωμάτων των προσφύγων περιγράφει μόνο την κορυφή του προβλήματος. Πίσω από την καταδίκη κρύβονται μια σειρά από παρενέργειες και δυσλειτουργίες του συστήματος παροχής ασύλου, οι οποίες καθιστούν τη χώρα μας καταλύτη για σοβαρές, απολύτως αναγκαίες ωστόσο αλλαγές του νομικού πλαισίου για τους πρόσφυγες, σε πανευρωπαϊκό πλέον επίπεδο.
Κομβικό σημείο των αναγκαίων αλλαγών είναι η αναθεώρηση του κανονισμού του Δουβλίνου ΙΙ. Η αναθεώρηση αυτή φαίνεται ότι ωριμάζει καθώς η Ελλάδα αδυνατεί να διαχειριστεί μόνη της και με τρόπο που να σέβεται τα δικαιώματα του ανθρώπου το προφυγικό πρόβλημα.
Υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο ανοιχτές διαδικασίες αναθεώρησης του κανονισμού του Δουβλίνου. Η μία έρχεται από το Στρασβούργο.
Η Ελλάδα κατηγορείται για παραβίαση στοιχειωδών κανόνων προστασίας των προσφύγων και για μη τήρηση του διεθνούς δικαίου. Για τον λόγο αυτό πολλές χώρες αλλά και ο επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Τ. Χάμαρμπεργκ, την εγκαλεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ζητώντας να μην επιστραφούν στη χώρα μας πρόσφυγες που συνελήφθησαν σε άλλο κράτος (κατ' εφαρμογή του Δουβλίνου ΙΙ), γιατί κινδυνεύουν να παραβιαστούν θεμελιώδη δικαιώματά τους.
Εάν η Ελλάδα καταδικαστεί και το Ευρωδικαστήριο αρνηθεί να επιτρέψει την επιστροφή των συγκεκριμένων προσφύγων, τότε θα έχει καταργηθεί de jure ο επίμαχος κανονισμός.
Ο δεύτερος τρόπος είναι πολιτικός. Το Βέλγιο, που ασκεί την προεδρία της Ε.Ε., έθεσε με δική του πρωτοβουλία στο συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης πριν από λίγες ημέρες θέμα αλλαγής του Δουβλίνου ΙΙ όσον αφορά τις χώρες πρώτης υποδοχής. Σύμφωνα με το σκεπτικό των Βέλγων, οι αλλαγές είναι επιβεβλημένες στο πλαίσιο της ενιαιοποίησης των μηχανισμών παροχής προστασίας των προσφύγων και για να ενισχυθεί η κοινοτική αλληλεγγύη των κρατών-μελών προς τα κράτη εκείνα που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. και αντιμετωπίζουν ισχυρές μεταναστευτικές ροές.
Η ελληνική κυβέρνηση, αν και αιφνιδιασμένη αρχικά, αποδέχτηκε ασμένως την πολιτική πρωτοβουλία του Βελγίου. Δεν συμφώνησαν όμως οι υπόλοιπες χώρες και ιδίως η Ισπανία και η Ιταλία (χώρες που είχαν στο παρελθόν πολύ μεγάλο πρόβλημα μετανάστευσης). Ευτυχώς για μας, οι Βέλγοι δήλωσαν ότι θα επιμείνουν στην πρωτοβουλία τους.
